گوزەرێکی پوخت بە ناو ململانێی سیاسیی و ووزە لە عێراق و هەرێمدا.

روونبین

بەشی دووەم

د. کاروان حەمەساڵح

ململانێی سەر غازی هەرێم و کارتەکەی بەغداد:
لە ئێستادا سەڕەرای پێداچوونەوە بە هاوکێشە سیاسی و ئابوریە جیاوازەکانی ناوچەکە، هەوڵێکی نێودەوڵەتیش هەیە بۆ کەمکردنەوەی پشتبەستن بە غازی ڕوسیا کە ووڵاتانی وەک ئیمارات و قەتەر و تورکیا و هەرێمی کوردستانیش لە هاوکێشەکەدایە. لێرەوە هاو- بەرژەوەندیەکانی ڕووسیا کە ئێران و چینن دێنە سەر خەت! چونکە هەر ڕووسیا نیە کە غاز هەناردە دەکات.!

غازی هەرێمی کوردستانیش وەک شمشێرێکی سێ سەرە بە گشتی لەم ڕووانەوە زیان بە ئێران و ڕووسیا، وە سوود بە بەرەکەی تر دەگەیەنێت

غازی هەرێمی کوردستان،
1- دەتوانرێت لە ڕێی تورکیاوە هەناردەی ئەوروپا بکرێت، کە ئەمه دژ به خواستی ڕووسیایە. (بۆ نموونە ووڵاتانی ئەوروپی وەک؛ ئەڵمانیا بە ڕێژەی لەسەدا 65، ئیتاڵیان لەسەدا 43، فەرەنسا لەسەدا 16، وە سلۆڤاکیا و هەنگاریا بە نزیکەیی لە سەدا 100 پشت بە غازی ڕووسیا دەبەستن، ووڵاتانی تری ئەوروپیش بە ڕێژەی جیاواز).

2- هەروەها غازی هەرێمی کوردستان دەتوانێت تا ڕادەیەکی باش پێویستی ووزەی تورکیا بە غاز پربکاتەوە، کە لە ئێستادا تورکیا کڕیاری غازی ئێرانە و نرخەکەی بە بەراورد بە غازی هەرێم، گرانتر دەکەوێت.

3- دواجاریش دەتوانرێت هەناردەی باشوور و ناوەڕاستی عێراق بکرێت کە بەکاربەری غاز و کارەبای ئێرانە.
(چونکە عێراق سەڕەرای ئەوەی دەوڵەمەندە بە غاز، بە هۆی پشتن بە غازی ووڵاتانێکی دراوسێی وەک ئێران، غازەکەی بەناچاریی دەسوتێت بێ سوود، کە دووەم ووڵاتە لە جیهاندا بۆ بەفیڕۆدانی غاز).

ئەمە سەڕەڕای دەسکەوتە سیاسیەکانی بۆ بەرەی ئەمریکا و لاوازکردنی کارتی غازی ڕووسیا، کە وەک کارتێکی سیاسیی چەندین دەیەیە بەرامبەر بە ئەوروپا و ئەمریکا بەکاریدەهێنێت، هەندێک جار بە هۆکارێکی هەڵاوسانی نرخ و سووکە قەیرانی ئابوری ئەوروپا لیکدەدرێتەوە.

جا هەرێمی کوردستانیش لەسەر بنەمای دەوڵەمەنیەکەی بە سەرچاوەکانی ووزە، دەتوانرێت ئەو چاوەڕوانیەی لێ بکرێت. چونکە پێشبینی دەکرێت توانای بەرهەمهێنانی غازی لە ساڵی 2035 بگاتە 40 ملیار مەتر سێجا، لەو لاشەوە ئێران خۆیشی گرێبەستی غازی لەگەڵ تورکیا لە ساڵی 2026 کۆتایی دێت.

جا لە دۆخێکی وادا، ئایا ڕوسیا و ئێران ڕێ دەدەن بە ئاسانی ئەو ئامانجانە بێنە دی لە ڕێگای هێدی هێدی گەشەپێکردنی غازی کوردستانەوە؟ وەڵامەکەی ڕوونە.

ڕوانین لە بڕیارەکەی دادگای فیدڕاڵی لەسەر بنەمای ئەو ڕاستیانەی سەرەوە:

ئەو کارتە ئێرانی و ڕوسیەی لە بەغدادەوە بەرزکرایەوە، تەنها ڕووی لە هەرێم نەبوو، بەڵکو ئاراستەی هەموو ئەوانەبوو لەسەر ئەو هێڵە کاردەکەن. چونکە بەدەر لەوەی کارتێکی سیاسیە بە ڕووی هەر جوڵەیەکی سیاسیی ناوخۆ (بە پشتیوانی ووڵاتانی دراوسێ بێت یان جیهانی!)، بۆ کەرتکردنی نێوماڵی شیعە و پاشان حکومەتی زۆرینەی دوور لە خواستی ئێران، (بە پۆستی سەرۆک کۆماریشەوە) و لاوازکردنی پێگەی ئێران لە عێراقدا و خستنە مەترسی بەرژەوەندیەکانی ( لە ڕووی سیاسیی و ئابوری و ووزە و هتد). لە ڕووی ووزە و ئەگەری جەنگی نوێی ووزەوە، کارتێکە بە ڕووی پێکهێنەران و پشتیوانانیی هاوکێشەی نوێ ووزە، بە تایبەت تورکیا و ئەمریکا و دوحە و ئەبوزەبی، کە بیانەوێت بەڕە لە ژێر پێی ئێران و ڕووسیا دەربهێنن، کە لە لایەکەوە سەرچاوەیەکی نوێی غاز بۆ ئەوروپا دابین بکرێت، وە تورکیا بکرێتە ترازێتێکی تری غاز، وە لە لایەکی ترەوە بەکاربەرانی وەک عێراق و تورکیا لە ژێر چنگی ئێران دەربهێنرێت.

ماوەتەوە لە کۆتایشدا ئەو ڕاستیە بڵێین، کە ئێران و ڕوسیاش دەرک بەوە دەکەن کە لە قازانجیان نیە کە بێ شەراکەت، نەوت و غاز و سیاسەتی عێراقی بەڕێوە ببەن، بەڵام ئێران و ڕوسیاش گەر شەریکەکەکانیان زیاد پێ ڕابکێشن بۆ کەنارخستنیان، دوور نیە ئێرانیانە و ڕووسیانە نەکەونە خۆیان، کە بە پشت بەستن بە زانیاریەکان، گەر فشاری زیاتر بکرێت، ئەوا بڕیارەکەی دادگای فیدڕالی تەنها ئاماژەیەکە بۆ هەنگاوی تر.