دابەزینی نرخی نەوت بەهۆی ترسە لە : سەپاندنی باجەکانی ترەمپ و بەرزبوونەوەی بەرهەمی ئۆپێک

روونبین

نرخی نەوت دابەزی بۆ نزمترین ئاست لە دوای ساڵی 2021ەوە، دوای ئەوەی وڵاتانی هەناردەکری نەوت -ئۆپیک- (سعودیە و بەرهەمهێنەرانی دیکە) بڕیاریاندا بەرهەمهێنانی نەوتی خاوی زیاد بکەن، ئەمەش بازاڕی توشی سەرسوڕمانکرد.

رۆژی چوارشەممە نرخی نەوت بەشێوەیەکی بەرچاو دابەزی، بەهۆی بڵاوبوونەوەی نادڵنیایی ئابوری لە سەرانسەری بازاڕە جیهانییەکاندا، ئەمەش بەشێکی لە کاردانەوە بۆ سیاسەتەکانی سەرۆکی ئەمریکا دەگەڕێتەوە.

هەروەها لە ساڵی ڕابردووەوە ئۆپێک+ ئاماژەی بە نیازی زیادکردنی بەرهەمهێنانی نەوت کردووە، بەڵام ئەنجامدانی ئەو کارە لە ئێستادا و لەکاتی ئەو گێژاوەی کە بەهۆی شەڕی بازرگانی نێوان ئەمریکا و هاوبەشەکانییەوە دروست بووە، بەشێک لە شرۆڤەکارانی تووشی سەرسوڕمان کردووە.

شیکاران پێشبینیان کردبوو کە ئۆپێک+ زیادکردنی بەرهەمهێنان دوابخات بە لەبەرچاوگرتنی هەڕەشە ئابوورییە گەورەکانی سەپاندنی باجەکا.

ڕۆژی چوارشەممەی ڕابردوو نرخی نەوتی خاوی برێنت کە پێوەرێکی نێودەوڵەتییە، نزیکەی 3.6% دابەزی و گەیشتە 68 دۆلار و 50 سەنت، کە نزمترین ئاستە لە ساڵی 2021ەوە.

بەپێی ئامارەکانی ئیدارەی زانیاری وزەی ئەمریکا، وەکو نیشانەیەکی ئەگەری لاوازی خواستدا، کۆگاکانی نەوتی خاوی ئەمریکا لە هەفتەی کۆتایی مانگی شوباتدا بە بڕی 3.6 ملیۆن بەرمیل بەرزبووەتەوە، کە زۆر زیاترە لەوەی شیکاران پێشبینیان دەکرد. بەڵام هێشتا بەڕێژەی 4% لە خوار تێکڕای ماوەی پێنج ساڵی ڕابردووە.

چەندین هۆکاری دژبەیەک هەن کە کاریگەرییان لەسەر نرخی نەوت هەیە.
بەکارهێنانی نەوت زۆر هەستیارە بەرامبەر بە ئەدای ئابوری جیهانی، ئەمەش دەکرێت خاو بێتەوە ئەگەر شەری بازرگانی چڕتر ببێتەوە و کاریگەری لەسەر بازرگانی و گەشتی ئاسمانی و چالاکیەکانی دیکە دروست دەکات.

لە هەمان کاتدا چەند وڵاتێکی ئەندامی ئۆپێک+ لەوانەش ئیمارات و عێراق دەیانەوێت بەرهەمهێنان زیاد بکەن، بەشێکیش بۆ جێبەجێکردنی ڕێککەوتنەکانیان لەگەڵ وەبەرهێنەرانی نێودەوڵەتی. ئۆپیک پلەس سعودیە و ڕووسیاش لەخۆدەگرێت.

شرۆڤەکاران دەڵێن وڵاتانی بەرهەمهێنەری نەوت خۆیان لە زنجیرەیەک ڕێککەوتنی ئاڵۆزە گلاندوە کە بازاڕ بە ئەستەم دەتوانێت لێکدانەوەی بۆ بکات.
بازرگانان ترسیان لەخستنەوە بازاڕی ملیۆنان بەرمیل نەوت هەیە کە لە ئێستادا ڕاگیراون ، لە کاتێکدا کە بەکارهێنانی نەوتی جیهانی گەشەیەکی کەمی هەیە.

جگە لەوەش زەحمەتە بتوانرێت کاریگەری ستراتیژی وزەی ئیدارەی ترەمپ لەسەر بازاڕەکانی نەوت بخەمڵێندرێت. سزای توندتر لەسەر بەرهەمهێنەرانی وەک ئێران و ڤەنزوێلا دەتوانێت دابینکردنەکان کەم بکاتەوە، بەڵام شل کردنی ڕێساکان لە پیشەسازی نەوتی ئەمریکادا دەتوانێت بەرهەمهێنان زیادبکات.
هەڵگرتنی گەمارۆکانی سەر وزەی ڕووسیا وەک بەشێک لە هەوڵێک بۆ گەیشتن بە ئاگربەست لە شەڕی ئۆکرانیادا دەتوانێت زیادکردنی پێداویستییەکانی جیهانیش زیاد بکات.

ڕێکخراوی ئۆپێک+ ڕۆژی دووشەممە ڕایگەیاند، بەرە بەرە ئاستی بەرهەمیان زیاد دەکەن ، تا ساڵی ٢٠٢٦ هەموو ئەوبڕەی کەمیان کردووەتەوە دەیگەڕێنمەوە بۆ بازاڕ واتە بڕی 2.2 ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا، واتە نزیکەی 2%ی دابینکردنی جیهانی زیاد دەکات. هەروەها گروپەکە یەکشەممە ڕایگەیاندووە، ئەگەر مەرجەکان پێویستیان پێی هەبێت، دەتوانێت ئەو زیادکردنانە ڕابگرێت یان تەنانەت پێچەوانەی بکاتەوە.

هەندێک لە شیکەرەوەکان پێیان وایە، بەرهەمهێنەران دەتوانن دەست بکەن بە سووککردنی کەمکردنەوەی بەرهەمهێنان، چونکە دەتوانن خۆیان بگونجێنن لەگەڵ بارودۆخەکان دا بە کەم کردنەوە یان زیادکردنی بەرهەم هەرکات پێویست بێت.